Sıcakların artması ile birlikte, su ve besinlerle bulaşan hastalıklarda bir artış görülmektedir.
Önlem alınmadığı takdirde oluşabilecek salgın hastalıklar da yaygınlaşabilmektedir. Sıcak havaların da etkisi ile dışarı da daha fazla vakit geçirilmekte ve park ve bahçeler kullanım alanı olarak vakit geçirilmekte. Bu nedenden dolayı virüslere ve mikroplara daha yakın yaşanılmaktadır. Havaların ısınmasıyla birlikte sularla ve besinlerle bulaşan hastalık etkenlerinin yaygın olarak görüldüğünü, önlem alınmadığı takdirde toplum içerisinde görülen nadir olan hastalıkların yaygınlaşması söz konusudur.
Su ve besinlerle bulaşan hastalıkların genellikle ağız yoluyla alındığını, sindirim yoluna yerleştiğini ve enfeksiyona yol açtığını belirtildi. Uzmanlar enfeksiyonların en sık belirtilerinin, karın ağrısı, kusma ve ishal olduğunu ifade ediyorlar.
Eldeki bakterilere dikkat!
El yıkamanın basit gibi görüldüğünün ama öneminin büyük olduğu bir gerçektir. Çevremizde olduğu kadar insan vücudunda da milyonlarca mikroorganizmanın yaşadığını bilinmektedir. Yapılan araştırmalarda gösteriyor ki, normal erişkin bir insanın elinin temiz gibi göründüğü durumlarda bile, elin bir santimetrekarelik alanında, el sırtında 2 bin, avuç içinde 4 bin, bileklerde ise 6 bin adet bakteri bulunduğu bilinmektedir. Bilim adamlarının, ABD'de her yıl 76 milyon gıda zehirlenmesi vakası olduğunu, zehirlenmelere neden olan gıdaların yüzde 70'inin hazırlanma sırasında bozulduğunu, bozulan gıdaların yüzde 40'ına da ellerin neden olduğunu saptanmıştır. Bu oranın, el temizliğinin basite alınmaması gerektiğini ortaya koyduğunu ve Türk toplumunda da sık el yıkama alışkanlığının olmadığını ifade eden uzmanlar, öncelikle ailelerin bilinçlenmesini daha sonra çocuklarına bu bilinci uygulayarak yaptırmasını öngörüyorlar. Bulaşıcı hastalıklardan korunmanın yolu da el yıkamaktan geçmektedir. Tuvaletten çıktıktan sonra, öksürüp, aksırdıktan sonra kullanılan en sık yer el olduğundan ellerin yıkanmasına önem verilmesi gerekmektedir.
Havaların ısınması ile birlikte yaygınlaşan bulaşıcı hastalıkların başında ishalli hastalıklarda gelmektedir. Hava sıcaklığının yüksek olduğu mevsimlerde riskli durumları şöyle sıralayabiliriz; kentlerin, gecekondu bölgeleri, kirli akarsu, göl ve yüzeysel suların çevresindeki yerleşim bölgeleri, anne sütü ile beslenmeyen çocuklar, düşük doğum aralığı ile doğan bebekler, biberon ile beslenen çocuklar, beslenme yetersizliği olan çocuklar, bağışıklık yetmezliği olanlar... Ayrıca aşılama hizmetinin yeterli verilmediği toplumlar, sağlıklı su temin edilemeyen yerler, tuvalet, mutfak, banyo koşulları olmayan hanelerde yaşayanlar, küçük ve büyük baş hayvancılık yapan, tavuk beslenen evlerde yaşayanlar, karasineklerin yoğun olduğu bölgeler, sağlık hizmetlerinden yeterince yararlanamayan bölgeler, risk grupları arasında yer almaktadır.
Hastalıklardan korunmanın kolay yolu!
Bulaşıcı hastalıklardan korunmanın en kolay ve etkili yolu el yıkamadan geçmektedir. Ellerin tuvaleti kullandıktan, öksürüp hapşırdıktan, burun temizliğinden sonra doğru şekilde yıkanması gerekmektedir. Ellerin en az bir dakika köpürterek yıkanması ve yıkandıktan sonra da elimizi yıkadığımız eğer kalıp sabunsa, sabunu tekrar suya tutup temiz bir şekilde kenara bırakmanın önemli olduğu bir gerçektir. Eğer sıvı sabun kullanılıyorsa ellerin iyice durulanması gerekmektedir. Sıvı sabun ya da kalıp sabun diye ayırım yapılmaksızın ellerimizi yeter ki suya ve sabuna tutmaya özen gösterelim. Bu bilinci başta çocuklarımıza öğretelim. Çoğu çocuk tuvaletten çıktıktan sonra el yıkamaktan üşendiği için ellerini sadece suyun altına tutup çıkmaktadır. Dışarıda oyun oynandıktan sonra, el mutlaka yıkanmalı, kirli ellerle yemek yenilmemelidir.
Tekrar edilmelidir ki, temizliği ile övünen bir toplum olarak, el temizliğine de önem vermeli ve bu konuda da herkesi bilinçlendirmeliyiz. Sağlıklı ve yeterli su temin edilmesini, temiz olunmadığından emin olmayan suların kaynatılarak veya klorlanarak kullanılmasını bilmeliyiz. Doğal ihtiyacımızdan dolayı atıklaşan çöplerimizi en uygun şekilde uzaklaştırmalı, ayrıca tuvalet kâğıdı kullanımında ise, parmakların kirlenmemesine özen göstermeliyiz.
Yazın, sıcak havalarda karasineklerin de etrafa mikrop saçtığı bir gerçektir. Karasineklerle mücadele için, çöpleri kapalı kovalarda ve poşetlerin içinde biriktirilmeli ve ağzı kapatılarak atılmasına özen gösterilmelidir. Salgın hastalıkların başında olan ishalden korunmak için ise bebekleri, anne sütü ile beslemeli, çiğ yenmesi gereken sebze ve meyveleri, temiz su ile yıkadıktan sonra yenmesi, pişirilerek yenmesi gereken yiyecekleri ise güvenli bir şekilde hazırlayıp saklayın. Seyyar satıcılardan çiğ yenen gıdaları almamalı, kişilerde karın ağrısı, ishal ve kusma belirtileri ortaya çıkarsa hemen bir doktora gidilmeli ve uygun tedavi uygulanmalıdır.
Dikkat!
Çocuklara el yıkama alışkanlığının zevkli hale getirilmesi için onların hoşlanacağı, sabunlar, havlular alarak teşvik edilmelidir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin (CDC) uygun el yıkama için önerileri aşağıda belirtilmiştir:
- Sabun ve akar su kullanın.
- Ellerinizi yıkarken ovuşturun.
- Tüm yüzeyleri yıkayın (el sırtları, bilekler, parmak araları ve tırnak araları)
- Tek kullanımlık havlularla ellerinizi kurulayın
- Suyu kâğıt havlu kullanarak kapatın.
- El yıkarken 10 ila 15 saniye harcayın, sabun köpükleri oluşana kadar ellerinizi ovuşturun. Sabun kalıplarında bakteriler çoğalabildiği için kullanıldıktan sonra yıkayıp yerine bırakılmadır.
- Çocuklarınızın alışkanlık kazanmasına yardımcı olun.
- Örnek göstererek öğretin. Onlarla birlikte el yıkayın. Lavaboya yakın ve çocukların görebileceği yerlere uyarılar asın. İşi eğlenceli hale getirin.